Umowa o dożywocie to jedna z form przeniesienia prawa własności nieruchomości. Na jej podstawie nabywca nieruchomości w zamian za przeniesienie jej własności zobowiązuje się zapewnić zbywcy (dożywotnikowi) dożywotnie utrzymanie, opiekę, pomoc w razie choroby, a także pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.
Czynność ta wymaga sporządzenia aktu notarialnego przez notariusza, który należy stosownie opłacić. Maksymalna stawka taksy notarialnej, jaką może pobrać notariusz, zależy od wartości przedmiotu czynności notarialnej – w tym przypadku od wartości nieruchomości, a określa ją stosowne Rozporządzenie. Zawarcie umowy dożywocia nie wymaga zapłaty podatku od spadków i darowizn.
Należy także odróżnić umowę dożywocia od umowy darowizny. Darowizna jest umową bezpłatną, natomiast traci taki charakter jeżeli świadczenie darczyńcy zostało spełnione w celu uzyskania świadczenia wzajemnego. Właśnie w przypadku umowy dożywocia, dożywotnik (sprzedający) otrzymuje świadczenie w postaci zaspokojenia jego potrzeb życiowych. Oczywiście świadczenie nabywcy nie musi być tej samej wysokości co świadczenie dożywotnika.
Należy także wspomnieć o sytuacji, w której z pewnych powodów mogą wytworzyć się między dożywotnikiem a zobowiązanym takie stosunki, że nie można wymagać od stron, żeby pozostawały nadal w bezpośredniej ze sobą styczności. W takiej sytuacji, sąd na żądanie jednej z nich zamieni wszystkie lub niektóre uprawnienia objęte treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tych uprawnień. W wyjątkowych wypadkach sąd może na żądanie zobowiązanego lub dożywotnika, jeżeli dożywotnik jest zbywcą nieruchomości, rozwiązać umowę o dożywocie.
