W procesach rozwodowych często zdarza się, że strona inicjująca proces nie dysponuje adresem pobytu swojego małżonka, bądź nie jest w stanie nawiązać z nim kontaktu. Rozwiązaniem dla tego typu problemów jest przewidziana w Kodeksie postępowania cywilnego instytucja kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu.
Ustanowienie kuratora następuje, jeżeli wnioskodawca uprawdopodobni, że miejsce pobytu strony nie jest znane. Polega to na wykazaniu, że nie jest możliwe ustalenie miejsca pobytu mimo podjęcia w tym kierunku odpowiednich do okoliczności starań. Należy wtedy przedłożyć w sądzie stosowne dokumenty np. zaświadczenia o zameldowaniu, dowody na próbę kontaktu bądź informację z Centrum Personalizacji Dokumentów MSWiA w Warszawie.
Jeśli mamy wiedzę, że dana osoba przebywa poza granicami naszego kraju, nie jest to wystarczająca przesłanka dla ustanowienia kuratora – zwłaszcza jeśli jesteśmy w stanie nawiązać z nią kontakt telefoniczny lub za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej. W przypadku ustanowienia kuratora bez uprawdopodobnienia, postępowanie dotknięte jest nieważnością. Jest to bowiem stan rzeczy, który pozbawia osobę zainteresowaną wynikiem postępowania możliwości osobistego uczestniczenia w tym postępowaniu i podjęcia czynności dla ochrony własnego interesu prawnego. Zatem instytucję kuratora procesowego należy stosować ostrożnie, po uprzednim wykazaniu, że ustalenie miejsca pobytu danej osoby nie było możliwe.
